#1 Wierzyciel w restrukturyzacji: Wniosek o uchylenie układu

Uchylenie układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym – Kiedy i na jakiej podstawie?

W przestrzeni internetowej obserwujemy dziesiątki wpisów o restrukturyzacji z perspektywy Dłużnika, tak że wierzyciele mogą nabrać (niesłusznego) wrażenia o roli nadzorcy układu w procesie restrukturyzacyjnym (lub doradcy piastującego inną funkcję) jako pełnomocnika Dłużnika, na pewno zaś osoby mu sprzyjającej.  

Oczywiście, celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości – postępowanie restrukturyzacyjne ze swej istoty jest zatem dedykowane Dłużnikom. Nie jest przy tym tak, że wierzyciel w postępowaniu, a także po jego zakończeniu nie ma żadnych praw.

W serii, którą zamierzamy kontynuować w każdą środę, opiszemy mechanizmy i instytucje przysługujące wierzycielowi w toku postępowania

1.        prawo dostępu do akt sprawy,

2.        wniosek o uchylenie skutków obwieszczenia,

3.        prawo do uzyskania informacji o postępowaniu w zakresie niezbędnym do podjęcia decyzji w przedmiocie głosowania nad układem,

4.        zastrzeżenia co do przyjęcia układu,

5.        wniosek o odmowę zatwierdzenia układu,

6.        wniosek o zmianę układu,

7.        wniosek o uchylenie układu.

W pierwszym wpisie poświęconym serii: #1 Wierzyciel w restrukturyzacji opiszę instytucję uchylenia układu.

Powyższe wyliczenie nie tyle oznacza gradację środków przysługujących wierzycielowi w postępowaniu co uporządkowane zostało chronologicznie, jeśli chodzi o tok postępowania.  

Trochę na przekór zaczniemy od końca i opisania środka, który przysługuje już po zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego. Stosownie do treści art. 324 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, postępowanie restrukturyzacyjne zostaje zakończone z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo odmowy zatwierdzenia układu. Niestety, często jest tak, że układ, pomimo jego prawomocnego zatwierdzenia, nie zostaje wykonywany. Powodów tego stanu rzeczy jest wiele, często podmioty poddawane restrukturyzacji nie mają tej zdolności a sama restrukturyzacja zadłużenia okazuje się niewystarczająca, jeśli firma ma niezdrowe fundamenty (brak zleceń, niewłaściwa struktura kosztowa, zbyt niska marża).

W takiej sytuacji wierzyciel powinien rozważyć złożenie wniosku o uchylenie układu.

1. Czym jest uchylenie układu?

Uchylenie układu zabezpiecza wierzycieli, gdy dłużnik przestaje realizować postanowienia układu. W sytuacji, gdy układ nie jest wykonywany, wierzyciele mogą wnioskować o jego uchylenie. Nie jest przy tym istotne czy Dłużnik realizuje tylko część zobowiązań – jeśli układ nie jest wykonywany w całości i to niezależnie od przyczyn zaniechania, powinien zostać uchylony.

2. Kto może wnioskować o uchylenie układu?

Prawo do złożenia wniosku mają:

• każdy z wierzycieli,
• dłużnik,
• nadzorca wykonania układu,
• osoby wyznaczone do nadzoru nad wykonaniem układu.

3. Jakie są przesłanki uchylenia układu?

Ustawa przewiduje dwie kluczowe przesłanki:

• Niewykonanie postanowień układu – dłużnik nie realizuje płatności w terminach lub nie spełnia innych warunków zakreślonych w układzie. Powtórzenia wymaga przy tym, że bez znaczenia jest fakt uchybienia tylko części płatności ani źródło tych uchybień – np. jeśli Dłużnik nie otrzyma zapłaty za wykonane prace budowlane. Układ musi być przy tym niewykonywany na dzień składania wniosku, jeśli jednak później, przed wydaniem orzeczenia przez Sąd, Dłużnik nadrobi zaległości i spłaci raty układowe, odpadną podstawy do wydania takiego orzeczenia.
• Oczywistość, że układ nie będzie wykonany – na przykład, gdy dłużnik traci zdolność do prowadzenia działalności z powodu działań wierzycieli pozaukładowych.

4. Co oznacza "niewykonywanie układu"?

Niewykonanie układu obejmuje:

• brak płatności,
• częściowe płatności,
• płatności z opóźnieniem.

Nie ma przy tym znaczenia, czy Dłużnik realizuje wyłącznie część zobowiązań np. te uważane przez niego za najważniejsze. Dla materializacji skutków uchylenia układu kluczowy pozostaje fakt braku realizacji układu zgodnie z jego treścią.

5. Co oznacza "oczywistość niewykonania układu"?

Przykłady, gdy oczywiste jest, że układ nie zostanie wykonany:

• egzekucja majątku przez wierzyciela pozaukładowego,
• utrata licencji potrzebnej do prowadzenia działalności,
• zniszczenie przedsiębiorstwa dłużnika na skutek katastrofy.

Oczywistość objawia się w dającej się pogodzić z racjonalnymi wnioskami dedukcji, że Dłużnik nie będzie w stanie obsługiwać układu np. wskutek upadłości swojego głównego kontrahenta, utraty kluczowego klienta czy powstania silnej konkurencji na rynku właściwym. Oczywistość niewykonania układu ocenia się na podstawie obiektywnych okoliczności.

6. Wniosek o uchylenie układu – jak złożyć?

Wniosek o uchylenie układu można złożyć za pomocą systemu teleinformatycznego. Po zalogowaniu się na stronie KRZ, wybierz odpowiedni wzór pisma.

7. Postanowienie sądu i procedura zaskarżenia

Postanowienie o uchyleniu układu wydaje sąd restrukturyzacyjny. Postanowienie Sądu nie jest ostateczne, od postanowienia przysługuje odwołanie do Sądu wyższej instancji.  

Podsumowanie: Czy uchylenie układu zawsze jest możliwe? Czy uchylenie układu jest korzystne dla wierzyciela?

Wniosek o uchylenie układu nie zawsze zostanie zaakceptowany przez sąd. Ważne jest udokumentowanie, że dłużnik nie wykonuje postanowień układu lub że oczywiste jest, iż układ nie będzie realizowany.

Niezwykle istotne jest przy tym, przed podjęciem jakichkolwiek działań, zbadanie przez wierzyciela „korzyści” związanej z wydaniem postanowienia o uchyleniu układu. W sytuacji bowiem np. przedsiębiorstwa produkcyjnego posiadającego majątek, na którym widnieją równoważne zabezpieczenia (np. nieruchomość o wartości 3 mln zł zabezpiecza hipoteka dot. wierzytelności o wartości 3,5 mln zł) uchylenie układu może doprowadzić do pozbawienia Dłużnika zdolności produkcyjnych i wobec tego skierować optykę Dłużnika ku upadłości, w której zaspokojony będzie przed innymi wierzycielami, wierzyciel zabezpieczony rzeczowo. Istotna jest zatem ocena skutków uchylenia układu dla sytuacji wierzyciela w postępowaniu.

Dowiedz się więcej o postępowaniu restrukturyzacyjnym na naszym blogu.

‍