Upadłość konsumencka a emerytura i renta – Kompletny przewodnik

Czy jako emeryt lub rencista mogę ogłosić upadłość konsumencką? Czy syndyk ma prawo zająć moją emeryturę albo rentę? Co z 13. i 14. emeryturą – czy te dodatkowe świadczenia też mogą zostać potrącone? To pytania, które zadaje sobie coraz więcej seniorów zmagających się z zadłużeniem. Wiele osób starszych, których jedynym źródłem dochodu są świadczenia emerytalne, nie wie, jakie mają prawa i jakie możliwości daje im upadłość konsumencka. Ten przewodnik wyjaśni wszystkie wątpliwości. Dowiesz się, jak wygląda proces upadłości konsumenckiej w przypadku emeryta lub rencisty, co może zająć syndyk, jak chronić świadczenia oraz gdzie szukać pomocy prawnej. Czytaj dalej!

Czy emeryt lub rencista może ogłosić upadłość konsumencką?

Tak. Polskie prawo nie wyklucza osób starszych z możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej, jednakże warunkiem jest:

• Bycie osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej
• Niewypłacalność, czyli brak możliwości terminowego spłacania zobowiązań.

Ciekawostka: Zgodnie z danymi statystycznymi opublikowanymi przez BIG InfoMonitor, mimo uprzednio obserwowanej tendencji spadkowej w zakresie liczby dłużników w grupie wiekowej 65+, od stycznia 2025 roku odnotowuje się wzrost liczby osób zadłużonych należących do tej kategorii wiekowej[1]

Przeczytaj także: Upadłość konsumencka - Czym jest? Jak ją ogłosić?

Emerytura i renta w masie upadłościowej

Świadczenia z ZUS, takie jak emerytura czy renta, stanowią część tzw. masy upadłości, z której zaspokajani są wierzyciele. Nie oznacza to jednak, że syndyk zabierze całą emeryturę – obowiązuje kwota wolna od potrąceń.

Ile syndyk może zająć z emerytury lub renty?

Wysokość potrąceń zależy od sytuacji finansowej i osobistej dłużnika, bowiem wynosi:

• do 25% emerytury lub renty – jeśli jest to jedyne źródło dochodu,
• więcej (do 60%), jeśli osoba pobiera świadczenie i dodatkowo pracuje lub otrzymuje inne dochody.

Przykład: Pan Henryk, emeryt bez dodatkowych dochodów, otrzymuje 2 500 zł brutto. Po ogłoszeniu upadłości syndyk może potrącić maksymalnie 625 zł miesięcznie.

Potrącenia a osoby pozostające na utrzymaniu

Jeśli emeryt lub rencista utrzymuje rodzinę (np. współmałżonka, wnuki, chore dziecko), może wnioskować o zmniejszenie potrąceń. Wówczas, Sąd upadłościowy bierze pod uwagę sytuację rodzinną i może zwiększyć kwotę wolną od zajęcia.

To także może Cię zainteresować: Upadłość konsumencka – Poznaj najważniejsze wady i zalety!

Czy można zwiększyć kwotę wolną od zajęcia?

Tak. Sąd upadłościowy może – na wniosek – ustalić wyższą kwotę wolną od potrąceń, zwłaszcza jeśli:

• dłużnik ponosi wysokie koszty leczenia,
• utrzymuje inne osoby (np. wnuki, małżonka),
•  jego sytuacja życiowa wskazuje na szczególne potrzeby.

Przykład: Pani Maria, 72 lata, wynajmuje mieszkanie i opiekuje się wnuczką. Sąd ustalił jej kwotę wolną na poziomie 2 000 zł miesięcznie.

Czy syndyk może zająć 13. i 14. emeryturę?

Nie. Dodatkowe roczne świadczenia (tzw. 13. i 14. emerytura) są wolne od zajęć
w postępowaniu upadłościowym – podobnie jak w egzekucji komorniczej.

Pracujący emeryt lub rencista – ile może zabrać syndyk?

Jeśli emeryt/rencista dorabia, np. jako ochroniarz czy pracownik sklepu, jego wynagrodzenie również wchodzi do masy upadłości. Z pracy można zająć:

• do 50% wynagrodzenia netto (jeśli są też świadczenia emerytalne),
• do 60% – w przypadku długów alimentacyjnych.

Zajęcie emerytury i renty – procedura krok po kroku

Zajęcie emerytury lub renty przebiega w następujący sposób:

1. Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości do sądu – samodzielnie lub przez pełnomocnika.
2. Wydanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości.
3. Wyznaczenie syndyka – to on kontaktuje się z ZUS.
4. Zgłoszenie majątku i dochodów – trzeba podać wszystkie źródła utrzymania.
5. Potrącenia przez ZUS lub przelewy do syndyka.
6. Ustalenie planu spłaty lub umorzenie długów.

Więcej o tym, jak wygląda proces ogłoszenia upadłości konsumenckiej znajdziesz w naszym artykule: Upadłość konsumencka krok po kroku - Dowiedz się wszystkiego o upadłości konsumenckiej!

Upadłość emeryta lub rencisty bez majątku – co traci dłużnik?

Brak majątku nie wyklucza upadłości. Jeśli nie masz mieszkania, samochodu ani oszczędności – nie szkodzi. Sąd może:

• zakończyć postępowanie bez planu spłaty, jeśli jesteś trwale niezdolny do spłacania długów,
• umorzyć zobowiązania natychmiast – np. w przypadku choroby, wieku, niskiego dochodu.

Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: Upadłość konsumencka bez majątku - Czy można ogłosić upadłość konsumencką nie mając nic?

Upadłość konsumencka a emerytura – Czy można całkowicie wyłączyć emeryturę z masy upadłościowej?

Nie całkowicie, ale częściowo – tak. Emerytura zawsze w jakimś stopniu podlega zajęciu. Można jednak:

• zwiększyć kwotę wolną od potrąceń,
• wykazać wyjątkową sytuację życiową (choroba, utrzymanie rodziny),
• wskazać świadczenia wyłączone z zajęcia (np. renta socjalna).

Najczęstsze błędy i mity dotyczące emerytur w upadłości

Fakty i mity:

MIT: Syndyk zabierze mi całą emeryturę.

FAKT: Zawsze zostaje kwota wolna od zajęcia.

MIT: Emeryci nie mogą ogłosić upadłości.

FAKT: Emeryci i renciści są traktowani jak wszyscy konsumenci.

MIT: Jak nie mam majątku, to nie warto składać wniosku.

FAKT: Brak majątku nie wyklucza ogłoszenia upadłości – w niektórych przypadkach, sąd może odstąpić od ustalenia planu spłaty wierzycieli i umorzyć zobowiązania, jeśli sytuacja dłużnika na to pozwala.

Najczęstsze błędy:

Wśród najczęstszych błędów podczas procesu upadłości konsumenckiej, znaleźć możemy:

• brak reakcji na pisma z sądu lub od syndyka,
• nieinformowanie o zmianie dochodu,
• rezygnacja z pomocy kancelarii lub doradcy.

Przeczytaj również: Upadłość konsumencka a długi lub kredyt – Wszystko, co powinieneś wiedzieć!

Lista dokumentów dla emerytów i rencistów rozważających upadłość

Lista dokumentów:

• decyzje ZUS o przyznaniu emerytury/renty,
• wyciągi z konta z ostatnich 6 miesięcy,
• umowy kredytowe, wezwania do zapłaty,
• zaświadczenia o stanie zdrowia (jeśli mają wpływ na sytuację finansową). 

Kiedy skorzystać z pomocy prawnika przy ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?

Pomoc prawnika jest kluczowa, aby proces się udał, dlatego zawsze warto rozważyć uzyskanie jego wsparcia. Są jednak sytuacje, gdy pomoc specjalisty jest niezbędna. Wśród nich możemy wymienić:

• duża liczba wierzycieli,
• gdy dochody są nieregularne,
• gdy potrzebna jest ochrona rodziny lub majątku.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Czy mogę stracić mieszkanie?

Tylko jeśli jest Twoją własnością. Wynajmowane mieszkania są bezpieczne.

Czy ZUS sam zacznie przekazywać pieniądze syndykowi?

Tak, po zawiadomieniu go przez syndyka.

Czy mogę normalnie wypłacać emeryturę z konta?

Tak – po odjęciu potrącenia, reszta jest Twoja.

Podsumowanie

Upadłość konsumencka może być skuteczną drogą do uwolnienia się od długów także dla emerytów i rencistów. Mimo ograniczonych dochodów, sąd może chronić Twoje minimum egzystencji, a nawet całkowicie umorzyć zobowiązania. Nie bój się sięgnąć po pomoc – jesteśmy po to, by przeprowadzić Cię przez ten proces bezpiecznie i skutecznie.

Skontaktuj się z nami – przeanalizujemy Twoją sytuację i wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie.

[1] https://media.big.pl/dlug-trendy