Najważniejsze informacje
Restrukturyzacja przedsiębiorstw uregulowana została w ustawie Prawo restrukturyzacyjne, która stanowi o zawieraniu przez dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością, układu z wierzycielami, poprzez przeprowadzenie jednego z czterech postępowań restrukturyzacyjnych:
- Postępowania o zatwierdzenie układu,
- Przyspieszonego postępowania układowego,
- Postępowania układowego,
- Postępowania sanacyjnego.
Restrukturyzacja jest procesem, którego celem jest uniknięcie ogłoszenia upadłości przez Dłużnika poprzez zawarcie układu z wierzycielami, przy czym ustawodawca kładzie nadto akcent na zabezpieczenie słusznych praw wierzycieli.
Postępowanie restrukturyzacyjne stanowi tę przestrzeń, na uzgodnienie z pozoru sprzecznych interesów obydwu stron stosunku zobowiązaniowego, tak by mogło dojść do zawarcia porozumienia – Układu – polegającego w głównej mierze, chociaż nie tylko, na uzgodnieniu innych, niż źródłowe, warunków spłaty zobowiązań dłużników.
W razie przyjęcia układu, w każdym z rodzajów postępowań i jego zatwierdzeniu przez Sąd, ów propozycje układowe zastępują dotychczasowe zobowiązania, wskazując na nowo terminy płatności rat (układowych) oraz wysokość zobowiązań.
Najczęściej zadawane pytania
- We wstępie należy podkreślić, że restrukturyzacje można przeprowadzić wobec Dłużnika zarówno zagrożonego niewypłacalnością jak i niewypłacalnego. Powyższe jest o tyle istotne, że zaistnienie stanu niewypłacalności stanowi także przesłankę do otwarcia postępowania upadłościowego. Ustawodawca dał przy tym prymat postępowaniu restrukturyzacyjnemu nad upadłościowym, a wszystko to w duchu próby ratowania przedsiębiorstwa przed upadłością (cel postępowania restrukturyzacyjnego) Ów prymat objawia się z faktu korzyści dla wszystkich uczestników obrotu gospodarczego utrzymania przedsiębiorstwa „na powierzchni”.
- Należy być jednak świadomym wielu zagrożeń płynących z niedostatecznego rozpoznania niewypłacalności przedsiębiorcy - co do tego terminu ustalono domniemanie, które odnosi się do zaniechania płacenia zobowiązań przez okres 3 miesięcy, jednakże powodem tego stanu rzeczy może być także przecież zator płatniczy po stronie kontrahentów, którego spłacenie pozwoli zażegnać wszelkich problemów. Z drugiej jednak strony często na restrukturyzacje jest już po prostu za późno. Skoro bowiem restrukturyzacja przedsiębiorstwa polegać ma na zakreśleniu środków (karencja w spłacie, umorzenie odsetek, prolongowanie spłat itd.), których wdrożenie pozwolić ma przedsiębiorcy na odzyskanie płynności, to oczywistym jest, że konieczne jest minimum dalsze prowadzenie działalności operacyjnej, generowanie przychodów, obniżanie kosztów operacyjnych itd.
- O stanie zagrożenia niewypłacalnością należy mówić zatem w sytuacji, w której obiektywne wskaźniki pozwalają przypuszczać, że w razie braku podjęcia działań, przedsiębiorca wkrótce stanie się niewypłacalny.
- Odpowiedź „TAK” z całą pewnością byłaby satysfakcjonująca, o ile spełniasz wymogi formalne (masz status przedsiębiorcy, jesteś niewypłacalny bądź zagrożony niewypłacalnością – a więc przestałeś obsługiwać swoje wymagalne zobowiązania, dostrzegasz jednak pozytywne zapatrywanie na poprawę swojej sytuacji finansowej w przyszłości, umożliwiającą przywrócenie rentowności oraz spłatę wierzytelności), jednakże nie powinna tu wybrzmieć uniwersalna odpowiedź. Sytuacja każdego przedsiębiorcy jest inna, i o ile są sytuacje, w których zaniechanie otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego jest zasadne, istnieje bowiem pole do singularnych porozumień z wierzycielami odnośnie do spłaty zobowiązań, o tyle istnieją też sytuacje, gdy na restrukturyzację jest za późno, bądź nawet w razie przyjęcia układu, brak jest zapatrywań na jego wykonywanie. Dokumentami pozwalającymi na wstępną weryfikację sytuacji dłużnika są:
- dokumenty finansowe za ostatnie 2-3 lata
- oraz możliwie aktualne: wykaz wierzycieli, wykaz majątku, informacja o toczących się postępowaniach sądowych i egzekucyjnych, wykaz umów leasingowych, opis prowadzonej działalności, prognozy na przyszłość wraz z założeniami do ich zakreślenia.
- Analiza rzeczonych dokumentów pozwala stwierdzić, czy restrukturyzacja jest właściwą reakcją na Twoje problemy finansowe.
- Ustawodawca otworzył katalog środków, wskazując, jako podstawowe, następujące: some text
- odroczenie terminu wykonania zobowiązania;
- rozłożenie spłaty na raty,
- zmniejszenie wysokości (np. Poprzez umorzenie odsetek a nawet części należności głównej);
- konwersję wierzytelności na udziały lub akcje;
- zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.
- Nadmienić należy przy tym, iż uprzywilejowane z mocy prawa są zobowiązania wobec ZUSu, które mogą polegać wyłącznie na karencji w spłacie oraz prolongacie rat.
- Niezaprzeczalnie, najpopularniejszym skutkiem otwarcia postępowania jest zawieszenie postępowań egzekucyjnych z mocy prawa. Ustawodawca wyszedł bowiem z założenia, że Dłużnik nie będzie w stanie przeprowadzić skutecznej restrukturyzacji, nie mając swobody w dysponowaniu środkami pieniężnymi z działalności gospodarczej. Należy jednak podkreślić, że czym innym jest zawieszenie egzekucji, a czym innym uchylenie zajęć, to drugie jest rozpoznawane bowiem dopiero na wniosek dłużnika lub nadzorcy i nie ma skutku z mocy prawa.
- Nadto, niezwykle istotne jest „zablokowanie” możliwości wypowiadania najważniejszych umów, leasingu czy kredytowych, pod warunkiem, że po otwarciu postępowania te będą nadal terminowo i zgodnie z umowa realizowane.
Oczywiście. Mówienie wyłącznie językiem korzyści zostawimy dla tych, którzy w ten sposób prezentują swoje usługi. My uznajemy, że klient powinien mieć pełną wiedzę o postępowaniu, na prowadzenie, którego się decyduje. A to, prócz niezaprzeczalnych korzyści (moratorium egzekucyjne, zakaz wypowiadania umów o podstawowym znaczeniu dla przedsiębiorstwa), ma tę zasadnicza wadę, że powoduje pewien kryzys reputacyjny oraz podkopuje zaufanie do przedsiębiorcy. Trudno stwierdzić na ile powyższe odnosi się do wierzycieli instytucjonalnych (Banki, wierzyciele publicznoprawni), niemniej bez wątpienia ma przełożenie na kontrahentów, którzy, jeśli decydują się na dalszą współpracę z dłużnikiem, to są dużo ostrożniejsi np. ograniczając możliwość kredytowania kupieckiego dostaw. Z doświadczenia wiemy, że w wielu branżach takie podejście w zasadzie uniemożliwia dalszą współpracę, jednak należy zrozumieć także interesy leżące po drugiej stronie, ale przede wszystkim mieć wiedzę o skutkach postępowania.
Jak podaliśmy we wstępie, postępowanie restrukturyzacyjne zmierza do zawarcia układu z wierzycielami przy zachowaniu ich słusznych praw. Powyższe oznacza, że projektując propozycje układowe powinieneś mieć na uwadze zarówno cel jakim jest zawarcie układu, jak i interesy swoich kontrahentów - propozycje układowe powinny być zatem wyważone, obopólnie korzystne, ale także realne do wykonania.
