Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to jedna z dwóch najczęściej wybieranych form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. W samym sierpniu 2024 roku założono 4 067 nowych Spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (powołując się na dane z portalu statystycznego BNF).
Jej popularność wynika z kluczowej korzyści, jaką jest ograniczona odpowiedzialność za zobowiązania Spółki. Wspólnicy oraz akcjonariusze spółek kapitałowych nie ponoszą odpowiedzialności za długi spółki, co odróżnia je od spółek osobowych, jednak członkowie zarządu spółek kapitałowych, w tym spółek z o.o., mogą ponosić odpowiedzialność za długi spółki w określonych przypadkach. Z punktu widzenia odpowiedzialności kluczowe są dwie regulacje: art. 299 Kodeksu spółek handlowych (KSH) oraz art. 116 Ordynacji podatkowej.
Art. 299 § 1 KSH reguluje odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. W przypadku, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność ta jest jednak subsydiarna, jak w przypadku spółek osobowych, co oznacza, że ma charakter uzupełniający – obejmuje sytuacje, w których egzekucja z majątku spółki nie przyniosła rezultatów.
Nie jest przy tym konieczne wydanie przez komornika sądowego postanowienia o umorzeniu egzekucji – chodzi o obiektywną bezskuteczność zaspokojenia się wierzyciela z majątku Spółki.
Zasady odpowiedzialności podatkowej członków zarządu określa art. 116 § 1 Ordynacji Podatkowej. Członkowie zarządu spółki z o.o., spółki akcyjnej, a także prostej spółki akcyjnej odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe, jeśli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Ten przepis nakłada również odpowiedzialność na członków zarządu spółek w organizacji, co znacznie rozszerza katalog podmiotów, które mogą odpowiadać za zobowiązania publicznoprawne.
Prawo przewiduje możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności członków zarządu zarówno za zobowiązania cywilnoprawne, jak i publicznoprawne.
W przypadku obydwu ustaw, przesłanki te są identyczne.
Członkowie zarządu mogą uniknąć odpowiedzialności, jeśli wykażą, że w odpowiednim czasie:
Przepis ten przez okres covidu pozostawał „martwy” albowiem obowiązek członków zarządu został zwieszony na czas trwania stanu epidemii mocą specustawy. Obecnie jednak członkowie zarządu muszą być szczególnie świadomi zagrożenia.
Zaznaczyć należy przy tym z pełną stanowczością, że otwarcie postępowania o zatwierdzenie układu (tj. popularnego PZU) nie chroni członków zarządu przed odpowiedzialnością za długi Spółki (z zastrzeżeniem punktu trzeciego).
Innym sposobem jest wykazanie braku winy w niezłożeniu wniosku o upadłość lub udowodnienie, że wierzyciel nie poniósł szkody, mimo opóźnień ze strony zarządu. Ta ostatnia sytuacja może mieć miejsce w szczególności wtedy, gdy Spółka nie posiada majątku i nawet terminowe działanie zarządu nie wypłynęłoby na poziom zaspokojenia wierzycieli w upadłości (jeśli ta zostałaby w ogóle ogłoszona – brak majątku mógłby przesądzać bowiem o braku zdolności upadłościowej).
Przesłanki tej odpowiedzialności są bardziej restrykcyjne.
Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, prostej spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu nie wykazał, że właściwym czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości albo, że doszło do zatwierdzenia układu lub niezgłoszenie wniosku nastąpiło bez jego winy oraz wtedy, gdy nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
Brak jest tu zatem przesłanki uwalniającej od odpowiedzialności podatkowej w razie braku pokrzywdzenia zwłoką zarządu w podjęciu działań.
Należy zdać sobie także sprawę z jeszcze jednej istotnej kwestii. Decyzja organu ma charakter prawnokształtujący. Problem ten jest bardzo doniosły i poświęcę mu oddzielny wpis na blogu.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie odpowiedzialności członków zarządu? Nasz zespół ekspertów oferuje profesjonalne doradztwo prawne w kwestiach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, restrukturyzacją oraz ochroną zarządu przed odpowiedzialnością.
Skontaktuj się z nami, aby uzyskać pełne wsparcie!
Jesteśmy ekspertami w prowadzeniu postępowań restrukturyzacyjnych