Upadłość gospodarcza

Likwidacja a upadłość firmy - Poznaj najważniejsze różnice!

Prowadzenie firmy to nie tylko wyzwania, ale także ryzyko finansowe. Kiedy przedsiębiorstwo zaczyna mieć problemy z płynnością lub nie przynosi już zysków, właściciel staje przed trudnym wyborem – czy zdecydować się na likwidację firmy, czy ogłosić jej upadłość? Choć oba procesy prowadzą do zakończenia działalności, różnią się pod względem formalnym, prawnym i skutków dla przedsiębiorcy oraz wierzycieli. W tym artykule wyjaśniamy, czym są likwidacja i upadłość, jakie są najważniejsze różnice między nimi, a także kiedy i która z tych ścieżek będzie optymalnym rozwiązaniem. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej!

Czym jest likwidacja firmy?

Likwidacja to sformalizowany proces zakończenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę lub spółkę, którego celem jest uregulowanie wszystkich zobowiązań, spieniężenie majątku i wykreślenie firmy z rejestru. Likwidacja nie jest równoznaczna z niewypłacalnością – może być skutkiem decyzji właścicieli lub wspólników o zakończeniu działalności albo zmian w strategii biznesowej.

Likwidacja przebiega w kilku etapach, począwszy od podjęcia uchwały o likwidacji, przez zaspokojenie wierzycieli, aż po wykreślenie z Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) czy CEIDG.

Nad spółką reprezentowanie działalności przechodzi na likwidatorów. Osoby te rozstrzygają ostatecznie bieżące sprawy firmy oraz regulują wymagalne zobowiązania, jak i również zabezpieczają środki na poczet wierzytelności spornych.

Przeczytaj więcej o likwidacji: Likwidacja spółki a zamknięcie rachunku bankowego – co należy wiedzieć?

Czym jest upadłość firmy?

Upadłość firmy to stan prawny przedsiębiorstwa, które nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań (jest niewypłacalne), przez czas 3 miesiące lub, jeśli chodzi o spółkę, 24 miesiące (Art. 11 ust. 1a i 2 Prawa Upadłościowego). 

Zarząd podejmuje decyzję o przejściu na drogę sądową, w celu ich spłacenia, tym samym rozpoczyna się proces upadłości firmy. Postępowanie upadłościowe ma na celu usprawiedliwioną restrukturyzację, a w ostateczności likwidację majątku firmy i zaspokojenie wierzycieli w możliwie największym stopniu. 

Ogłoszenie upadłości jest często ostatecznością, gdy nie ma szans na dalsze prowadzenie działalności. W praktyce, przybrać może dwie podstawowe formy: likwidacyjną i układową, o której więcej dowiesz się w tym wpisie.

Dowiedz się więcej o upadłości gospodarczej: Upadłość firmy – najważniejsze informacje

Likwidacja a upadłość – różnice

  Likwidacja Upadłość
Charakter Proces dobrowolny lub przymusowy, niekoniecznie związany z niewypłacalnością Stan prawny związany z niewypłacalnością firmy
Inicjator Właściciel, wspólnicy, czasem sąd lub wierzyciel Najczęściej dłużnik, wierzyciel lub sąd
Cel Zamknięcie działalności, uporządkowanie majątku Zaspokojenie wierzycieli z masy upadłościowej, restrukturyzacja lub likwidacja
Podstawy prawne Kodeks spółek handlowych, ustawy dotyczące działalności gospodarczej Prawo upadłościowe
Zarządzanie majątkiem Likwidator wyznaczony przez właścicieli lub sąd Syndyk powołany przez sąd
Skutki dla przedsiębiorcy Możliwość zakończenia działalności bez postępowania sądowego Postępowanie sądowe, możliwa odpowiedzialność osobista zarządu
Wpływ na wierzycieli Wierzyciele zaspokajani w kolejności, ale bez postępowania upadłościowego Postępowanie uregulowane prawnie, podział majątku według ustawowych priorytetów

Kiedy likwidacja a kiedy upadłość?

  1. Likwidacja jest właściwa, gdy firma chce zakończyć działalność z własnej woli, bez problemów finansowych uniemożliwiających spłatę zobowiązań. Do najczęstszych przyczyn likwidacji należą: wspólna decyzja wspólników, przeorganizowanie struktury działalności, brak rentowności (bez przesłanek do niewypłacalności).

  2. Upadłość jest konieczna, gdy firma nie jest w stanie regulować swoich długów, a dalsza działalność jest niemożliwa lub nieracjonalna. Nie stanowi wyboru, a konieczność, przedsiębiorca ma prawny obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ciągu 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości (Art.21 Prawa Upadłościowego). 

Warto pamiętać: Dodatkowo aspektem, który nie może umknąć właścicielom firmy, jest ewentualność, w której to działalność staje się niewypłacalna w trakcie likwidacji. W przypadku wystąpienia takiego stanu rzeczy, firma zobowiązana jest złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. Próba ukrycia niewypłacalności poprzez likwidację bez ogłoszenia upadłości, może skutkować odpowiedzialnością karną lub cywilną.

Etapy likwidacji firmy krok po kroku

  1. Podjęcie uchwały o likwidacji (w spółce) lub decyzja właściciela (w działalności jednoosobowej).
  2. Powołanie likwidatorów.
  3. Zgłoszenie likwidacji do KRS lub CEIDG.
  4. Ustalenie stanu majątkowego i sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji.
  5. Zaspokojenie wierzycieli – spłata długów, windykacja należności, zabezpieczenie wierzytelności spornych.
  6. Spieniężenie majątku (np. sprzedaż środków trwałych).
  7. Sporządzenie bilansu końcowego likwidacji.
  8. Wykreślenie firmy z rejestru.

Likwidacja a skutki podatkowe i odpowiedzialność majątkowa

Podczas likwidacji firma musi rozliczyć się z urzędem skarbowym i ZUS-em – w tym zapłacić ewentualne podatki wynikające ze sprzedaży majątku oraz podatki dochodowe. Odpowiedzialność za długi spółki ponosi sama spółka, jednak w niektórych przypadkach (np. spółka komandytowa, jawna) za zobowiązania mogą odpowiadać także wspólnicy.

Koniecznym jest, aby spółka:

  • Sporządziła sprawozdanie likwidacyjne.
  • Rozliczyła podatek dochodowy.
  • W przypadku sprzedaży majątku w toku likwidacji, zysk ze sprzedaży może ulec opodatkowaniu (nawet, jeżeli środki nie zostały jeszcze wypłacone wspólnikom).
  • Złożyła ostatnią deklarację VAT i zamknęła spółkę, jako czynny podatnik.
  • Uregulowała wszystkie zaległości składkowe.

Wszystkie z powyższych kroków są wymagane do wykreślenia firmy z rejestru, lecz i to nie oznacza automatycznego wygaśnięcia jej zobowiązań. Dopiero zaspokojenie istniejących wierzycieli, skutkuje udaną likwidacją działalności.

Rodzaje upadłości: likwidacyjna i układowa

  1. Upadłość likwidacyjna – spieniężenie majątku przez syndyka, a następnie podzielenie ich pomiędzy wierzycieli, zgodnie z zasadami określonymi w planie podziału.

  2. Upadłość z zawarciem układu – stosowane jako narzędzie sanacyjne przy już istniejącej niewypłacalności dłużnika. Polega na zawarciu porozumienia z wierzycielami, w celu wyjścia z trudnej sytuacji finansowej bez ogłaszania całkowitej likwidacji przedsiębiorstwa.

Przeczytaj także: Wykreślenie Spółki z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego w związku z oddaleniem wniosku o ogłoszenie upadłości

Jak przebiega proces upadłościowy?

  1. Złożenie wniosku o upadłość (przez dłużnika lub wierzyciela).
  2. Sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości.
  3. Powołanie syndyka do zarządzania majątkiem upadłego.
  4. Sporządzenie listy wierzytelności i jej zatwierdzenie przez sędziego-komisarza.
  5. Sprzedaż majątku i podział uzyskanych środków zgodnie z prawem.
  6. Zakończenie postępowania upadłościowego i wykreślenie firmy z rejestru.

Co lepsze? Upadłość czy likwidacja?

Likwidacja Upadłość
Formalności Mniej skomplikowane Skomplikowane, sądowe
Koszty Niższe Wyższe, w tym koszty sądowe i syndyka
Czas Krótszy Zazwyczaj dłuższy
Odpowiedzialność właścicieli Zazwyczaj ograniczona Możliwa osobista, w szczególnych przypadkach
Wpływ na wizerunek Mniej dotkliwy Może być stygmatyzujący
Ochrona przed wierzycielami Brak formalnej ochrony Postępowanie sądowe zapewnia ochronę

Alternatywa: restrukturyzacja jako trzecia droga

Przed podjęciem ostatecznej decyzji na likwidację, czy też upadłość firmy, rozważyć należy jej restrukturyzację firmy – działania naprawcze, takie jak zmiana struktury zadłużenia czy plan spłat, które pozwalają uniknąć likwidacji i utraty firmy. Restrukturyzacja jest mniej inwazyjna i daje szansę na uratowanie biznesu, jako proces naprawczy przedsiębiorstwa. Restrukturyzacja daje ochronę przed egzekucją, zabezpieczenie środków stałych i utrzymania produkcji firmy.

W restrukturyzacji konieczny jest moment jej wdrożenia. Jest skutecznym i realnym narzędziem na uratowanie biznesu.

Dowiedz się więcej o restrukturyzacji z naszych artykułów: Kiedy restrukturyzacja a kiedy upadłość? i Wstęp do restrukturyzacji.

Psychologiczne i wizerunkowe skutki decyzji

Decyzja o likwidacji lub upadłości firmy to nie tylko kwestie prawne, ale też emocjonalne i wizerunkowe.

Upadłość może negatywnie wpłynąć na reputację przedsiębiorcy i zaufanie kontrahentów. Ponadto nie można zapomnieć, że ogłoszenie upadłości wiąże się z formalnym orzeczeniem sądu, które to jest w pełni jawnym. Upadłość często stygmatyzuje przedsiębiorcę w oczach potencjalnych partnerów handlowych, lecz jeżeli wniosek zostanie złożony z opóźnieniem, członkowie zarządu mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności majątkowej.

Likwidacja, szczególnie dobrowolna i przemyślana, jest uważana za w pełni nadzorowane i spokojne zakończenie działalności, bez przesłanek, które mogłyby niepokoić klienta. Wynika to z faktu postrzegania tej czynności, jako w pełni kontrolowanej i nieobarczonej zarzutem niewypłacalności. Nie jest ona czynnością ujawnioną w KRZ, nie prowadzi do zarzutu negatywnej oceny kredytowej, ani reputacji majątkowej zarządu. 

Kroki prawne, jakie podejmiesz, powinny zawsze być uprzednio skonsultowane z wykwalifikowanym doradcą prawnym. Wybór pomiędzy likwidacją, a upadłością to nie tylko kwestia rachunkowa, ale i decyzja o charakterze strategicznym i wizerunkowym, której skutki rozciągają się na wiele lat.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy mogę samodzielnie przeprowadzić likwidację firmy?

Tak, w przypadku działalności jednoosobowej likwidacja jest stosunkowo prosta. W spółkach wymaga jednak spełnienia formalności i często udziału likwidatora.

Co się dzieje z moimi długami przy likwidacji?

Firma musi je spłacić z posiadanego majątku. Jeśli jest niewypłacalna, należy rozważyć ogłoszenie upadłości.

Czy upadłość oznacza koniec kariery przedsiębiorcy?

Nie zawsze. Upadłość może być początkiem restrukturyzacji lub nowego startu. Jednak w niektórych sytuacjach może ograniczyć możliwość prowadzenia działalności.

Co, gdy ogłoszono upadłość spółki, w której jestem wspólnikiem?

Jako wspólnik nie odpowiadasz osobiście za długi spółki, a Twoja odpowiedzialność ogranicza się do wniesionych udziałów lub akcji, chyba że doszło do nadużyć prowadzących do szkody na rzecz wierzycieli lub gdy działalność jest spółką osobową.

Podsumowanie

Wybór odpowiedniej drogi zależy od kondycji firmy, jej perspektyw oraz ryzyka związanego z odpowiedzialnością majątkową właścicieli czy wspólników. Upadłość jest bardziej sformalizowana i może trwać dłużej, natomiast likwidacja jest zwykle szybsza i mniej kosztowna. Warto także rozważyć alternatywę w postaci restrukturyzacji, która może pomóc w wyjściu z trudnej sytuacji bez utraty kontroli nad firmą.

Podejmując decyzję, nie należy zapominać o konsekwencjach podatkowych, odpowiedzialności prawnej oraz wpływie na reputację przedsiębiorstwa. Wskazana jest konsultacja z profesjonalistami, np. z naszej Kancelarii KMR, którzy pomogą dobrać najkorzystniejsze rozwiązanie dostosowane do specyfiki biznesu.

Zadzwoń teraz i dowiedz się, jak możemy Ci pomóc

W ciągu 15 minutowej rozmowy wstępnie omówimy Twoją sytuację i przedstawimy możliwe scenariusze. Jeśli któryś z nich wyda ci się obiecujący, umówimy się na bezpłatną konsultację, po której będziemy mogli wycenić nasze działania.

Zadzwoń teraz: 506 125 902
Zadzwoń teraz i dowiedz się, jak możemy Ci pomóc
Bezpłatna konsultacja